Hoe gebruik je als leider verhalen om veranderingen teweeg te brengen en resultaten te boeken? Voor het boek Raak! interviewde ik tientallen leiders. Een van hen is Rob Becker. Storytelling als de belangrijkste nevenfunctie van een leider. Of: hoe benut je de kracht van je persoonlijke verhaal in een zakelijke setting?

Rob Becker (52) is lid van de raden van toezicht van de Nederlandse Autoriteit Financiële Markten (AFM) en de Universiteit van Amsterdam (UvA). Verder is hij voorzitter van de raden van commissaris van het Rode Kruis Ziekenhuis en het familiebedrijf Zorg van de Zaak. Hij leerde in zijn carrière als consultant, bestuurder en toezichthouder dat feiten en cijfers hooguit het fundament vormen van een geloofwaardig verhaal. Zijn verhaal over waarheid, groei en vertrouwen.

Gespannen keken de medewerkers van de verliesgevende afdeling naar de nieuwe directeur die zijn verhaal afstak. Ze hadden zijn voorgangers meerdere malen aangehoord. Ja, het ging slecht met de omzetcijfers van hun product. En ja, de toekomst zag er niet best uit. Maar het doemscenario dat ze jaren geleden eens voor zich hadden gezien, was vervaagd. Ze zaten er toch nog steeds? Dat was de realiteit.

Was. Want de nieuwe directeur benoemde hun gedachten. Hij gaf hen gelijk. En vertelde ze direct dat het hem speet, maar dat het scenario realiteit ging worden. De afdeling ging dicht. In de ogen van de medewerkers blonk berusting en respect. Eindelijk duidelijkheid. Nadat hij alle vragen had gehoord en beantwoord, vroeg de directeur zijn medewerkers om dit verhaal in de lunchpauze die volgde nog niet te delen met collega’s van het andere team dat na de pauze dezelfde boodschap zou krijgen. Zijn communicatieadviseur vroeg hem in die pauze of het niet riskant was om die verantwoordelijkheid bij de medewerkers te leggen. De communicatieman zag enkele risico’s. Maar de directeur twijfelde niet: geef dat vertrouwen en die verantwoordelijkheid. Bij het begin van de tweede sessie lette de communicatieadviseur gespannen op de nieuwe groep medewerkers en peilde hun reacties. Het was meteen duidelijk: niemand had zijn collega ingelicht. Durven inlichten. Dat moeilijke verhaal lieten ze aan de nieuwe directeur over. Die nieuwe leider was Rob Becker.

Spiegel
Storycoach Robert McKee signaleert dat veel organisaties lijden aan ‘negafobia’: de angst voor het negatieve. Maar volgens McKee is het de taak van de leider om de organisatie de spiegel van de realiteit voor te houden. En het zogenaamde ‘negatieve’ te gebruiken als brandstof voor een geloofwaardig verhaal.
Herkenbaar voor Rob Becker: “Je moet een simpel en duidelijk verhaal hebben naar je medewerkers. Je collega’s. Daarbij heb je grofweg keuze uit twee perspectieven: het lonkend perspectief en dat van het ‘burning platform’. Ofwel: kijk eens naar de mooie toekomst die voor ons ligt tegenover het verhaal dat alles in elkaar stort als we nu niets doen. Binnen directie- en managementteams merk ik vaak dat de meerderheid het liefst kiest voor het lonkend perspectief. Terwijl ik regelmatig denk: hoe is dat mogelijk, lezen jullie geen kranten? We hebben geen keus, we kunnen zaken niet laten zoals het nu is, dat snappen medewerkers heus. Bovendien moet je eerlijk zijn over de realiteit om zichtbaar te maken dat je mensen niet voor niets vraagt om te veranderen. Dat het nodig en urgent is. Nu. Soms moet er iemand zijn die durft te zeggen dat we met z’n allen heel hard naar een blinde muur rennen. Natuurlijk is balans nodig en moet ergens aan de horizon een lonkend perspectief zijn dat inspireert. Ik zoek het lonkend perspectief ook in persoonlijke groei. Probeer medewerkers vertrouwen te geven, zodat ze durven acteren. Boven zichzelf uitstijgen. Uiteraard moet een bedrijf zakelijk resultaten boeken, maar ik hoor later het liefst van mensen dat ik ze heb laten groeien. Persoonlijk én professioneel.”

Winnaars en verliezers
Als voormalige McKinsey-consultant is Rob Becker opgeleid om beleid te bouwen op harde data. “Maar inmiddels heb ik geleerd dat dit slechts het halve verhaal is”, zegt hij. “Meer data leiden niet tot meer vertrouwen. Iemand vertrouwen is een emotionele ervaring, dan werken beelden en verhalen vele malen beter. Mensen willen snappen en voelen waarom je als verantwoordelijke bepaalde keuzes maakt. Cijfers kunnen die keuzes onderbouwen. Maar alleen een menselijk, emotioneel verhaal dat je met persoonlijke passie brengt, is echt overtuigend. Met zo’n verhaal worden keuzes ook acceptabel voor medewerkers. Bij het maken van keuzes zijn er altijd winnaars en verliezers, denk maar aan een reorganisatie. De verliezers accepteren die keuzes alleen als ze je vertrouwen en begrijpen waarom je die keuzes maakt. Daarvoor heb je een emotionele connectie nodig.”

Lees hier meer over het boek Raak! Benut de kracht van je persoonlijke verhaal.