In de serie leiders over storytelling:

“Tijd voor nieuwe leiders, met een eigen verhaal”

Vertellen + leiden = verleiden. Medewerkers, klanten, consumenten. Ze willen best in beweging komen, als ze daartoe worden verleid. Hoe zetten leiders verhalen in om daadwerkelijk effectief te leiden? Hoe gebruiken zij storytelling om management en medewerkers in beweging te krijgen en vertrouwen te creëren? In deel 7 van deze serie interviews met leiders het verhaal van Wieger Wagenaar (52), eigenaar van leiderschapsbureau BeWone en voormalig CFO van de Turkse verzekeraar Eureko Sigorta.

Gevoel als belangrijkste kompas in een rationele, zakelijke omgeving. Wieger Wagenaar voer er zijn hele carrière op. Met succes. Hij werkte onder meer tientallen jaren voor verzekeraars: organisaties waar rapportages, ratio en zekerheid de boventoon voeren. ‘In zo’n omgeving is het niet voldoende om te zeggen: “Gevoelsmatig is dit de beste beslissing”’, zegt Wieger met een lach. ‘Dus leverde ik de gevraagde onderzoeken, spreadsheets en plannen. Al die feitelijke documenten kloppen, maar ze zijn niet waar. Het verhaal daar achter, onder en boven: daar gaat het om. Dat is de waarheid en daar hoort emotie bij.’

Tegenspraak
Wieger zag het als zijn taak als leider om dat verhaal te vertellen. Keer op keer. Zijn afwijkende manier van leidinggeven werd geaccepteerd, omdat hij volkomen zichzelf was. En omdat het werkte: zijn teams bleken gemotiveerd en presteerden top. ‘Ik laat altijd zien wie ik ben, wat ik vind en voel’, legt Wieger uit. ‘Zo straal je een bepaalde energie uit die mensen aantrekt of juist afstoot. Dan trek je als vanzelf de juiste mensen aan en bouw je op een natuurlijke wijze een krachtig team.’
En dat betekent geenszins een team van gelijkgestemden.  ‘Als het goed is, ben je in staat om zoveel ruimte te geven dat je juist talenten met andere, complementaire kwaliteiten aantrekt. Dat is belangrijk, want goede leiders organiseren  hun eigen tegenspraak. Een klimaat waarin medewerkers durven vragen en zeggen wat zij vinden. Als dat lukt word je beter en bereik je mooie resultaten, meestal met grote snelheid.’

Pizza-avond
Wieger vond het vaak lastig om te sturen op gevoel in een omgeving waarin vooral werd gerekend achter het stuur. ‘Veel collega’s konden niets met mijn managementstijl. Zij ervoeren dat als te los, maar veel controle is slechts schijn. Mijn leidinggevenden snapten mij ook niet altijd, maar ik had het geluk dat zij mij vertrouwden en mij mijn gang lieten gaan.’
Het vertrouwen dat hij kreeg, gaf Wieger zelf in ruime mate weg. ‘Het belangrijkste is dat je echt contact maakt’, legt hij uit. ‘Heb oprechte aandacht voor je team en zie ze als collega’s. Kijk, onder de reguliere vergaderingen kom je niet uit. Maar de informele sessie, pizza-avonden en gesprekken in de wandelgangen, leerden mij als leidinggevende veel meer.’
Wieger organiseerde daarom meetings buiten het formele circuit. ‘Daarmee creëerde ik situaties waarin collega’s kwetsbaar durfden te zijn. Open. Dan komt er ineens van alles op tafel en leer je elkaar kennen. Plots wordt duidelijk wat belangrijk is. Voorbij de waan van de dag. Als je dat deelt en elkaar vertrouwt, is het eenvoudig om een organisatie samen beter te maken. Het grappige is dat veel managers het maken van tijd voor je medewerkers verwarren met tijdverspilling. Zij vinden rondlopen op een afdeling of een sessie zonder agenda zonde van hun kostbare tijd, maar het levert juist veel op als je tijd en aandacht investeert in je mensen. Zij doen het werk en hebben daar ook motivatie en richting voor nodig. Het is cruciaal dat ze het ook voor jou als leider willen doen, anders ben je nergens.’

Persoonlijk
Tijdens officiële medewerkersbijeenkomsten liet Wieger de inhoud van het gesprek vooral bepalen door zijn collega’s. ‘Ik bereidde bijna niets voor’, zegt hij. ‘Natuurlijk had ik mijn verhaal, maar dat vertelde ik bij wijze van spreken iedere dag. En ik zorgde altijd voor een presentatie met beelden die mijn verhaal illustreerden. Afhankelijk van de vragen uit de zaal pakte ik dan een passende illustratie erbij en vertelde dat deel van het verhaal waaraan behoefte was.’
Het persoonlijke was daarbij nooit ver weg. Wieger: ‘Zo organiseerde ik een bijeenkomst om mijn 100-dagen plan over de koers te presenteren voor het team. Eerst een presentatie en dan gezamenlijk wat leuks doen. De avond daarvoor vertelde mijn vrouw dat ze onze relatie wilde beëindigen. Ik ben de volgende dag naar de bijeenkomst gegaan en heb dit gedeeld. Zo van: “Jongens, ik ben niet in de stemming voor een presentatie en gesprek nu, want mijn vrouw heeft gezegd dat ze wil vertrekken. Gaan jullie samen die leuke activiteit doen, ik ga nu naar huis.” De collega’s reageerden daar goed op. Later merkte ik dat deze gebeurtenis een enorme impact had op mijn team. Collega’s zien dat jij ook een mens bent, daardoor kom je dichtbij. Een stimulans voor de werkrelaties en de resultaten. Met mijn vrouw en mij is het overigens helemaal goed gekomen.’

Gevoel
Na zijn carrière bij verzekeraars in binnen- en buitenland besloot Wieger om voor zichzelf te beginnen en richtte hij BeWone op. ‘BeWone geeft me de mogelijkheid om mijn eigen verhaal te vertellen. Ik leer leidinggevenden te managen vanuit hun gevoel. Door verantwoordelijkheid te nemen en los te laten. Ik heb namelijk sterk de overtuiging dat deze tijd vraagt om ‘nieuwe leiders’. Leiders die persoonlijk zijn en in hun gedrag het voorbeeld vormen voor degenen aan wie zij leiding geven. Leiders die een eerlijk verhaal vertellen. Ook over zichzelf. Als dat gebeurt, worden medewerkers in organisaties meer integer, effectiever en fitter. Want goed voorbeeld doet volgen. En wie echt is en dat durft te laten zien, heeft geen trucjes nodig. Zelf heb ik nog nooit een managementboek gelezen. Niet nodig, want zo’n verhaal mist meestal de essentie: dat waar het om gaat.’

Wieger Wagenaar is eigenaar van BeWone. Daarvoor was hij onder meer CFO bij de Turkse verzekeraar Eureko Sigorta en bekleedde hij diverse directiefuncties binnen Achmea.

Dit is deel 7 in een serie interviews over storytelling met leiders.