In de serie leiders over storytelling:
‘De verhalen waar ik zelf iets mee heb, komen het beste binnen’
Vertellen + leiden = verleiden. Medewerkers, klanten, burgers. Ze willen best in beweging komen, als ze daartoe worden verleid. Hoe zetten leiders verhalen in om daadwerkelijk effectief te leiden? Hoe gebruiken zij storytelling om management en medewerkers in beweging te krijgen en vertrouwen te creëren? In deel 2 van deze serie interviews met leiders het verhaal van Robert Otto (47), die in augustus 2015 toetrad tot de Raad van Bestuur bij Achmea. Tussen 2013 en 2015 was hij voorzitter van een van de divisies van de verzekeraar.
Robert Otto (foto: Horsthuis)
2013. Nieuwsgierig en een tikje verbaasd nemen de medewerkers plaats op een van de stoelen in de kring. Ze hebben gereageerd op de uitnodiging van de nieuwe divisievoorzitter om kennis te maken. Waar is het scherm? Waar de powerpoint-presentatie? De nieuwe leider zit in het midden van de kring en neemt het woord: “Ik ben hier nieuw dus laat ik eerst wat over mezelf vertellen, daarna hoor ik graag jullie verhalen en vragen.” En hij begint aan een verhaal over de tijd dat hij studeerde en een bijbaan had in een callcenter. De afstand tussen zijn nieuwe collega’s – onder wie velen in het callcenter werken – en hem is weg.
“Mijn zoontje wilde een Playstation voor kerst.” De leidinggevenden van de divisie die in januari 2014 bijeen zijn gekomen, gaan even rechtop zitten of kijken elkaar vragend aan. Deze dag staat toch in het teken van de strategie? Zaken als standaardisatie en klantvriendelijkheid? Waar gaat dit heen? “Helaas bleek de levertijd van het speelgoed langer dan de tijd die restte voor kerst. We hadden besteld via Bol.com en toevallig ken ik de voorzitter van Bol. Ik vertelde hem over mijn jongen en wat bleek: hij had ook een Playstation besteld voor zijn zoon. Op tijd. Hij bood aan om onze bestellingen te ruilen. Wij kregen zijn bestelling, voor kerst. En zodra die van ons binnen was, stuurden we die naar hen.”
Handelsman
Robert Otto heeft een groot geloof in verhalen en noemt het een van de krachtigste middelen voor een leider om beweging te creëren. “Ik verzamel verhalen: over thema’s, vanuit de organisatie, uit mijn eigen leven. En vertel ze wanneer ze relevant zijn. Als verteller ben ik een beetje een handelsman: ik vertel een verhaal, omdat ik wil dat de luisteraars in actie komen. Het doel moet ambitieus, maar haalbaar zijn. Wat ik verkoop moet ook echt mogelijk zijn voor mensen om te bereiken. Het moet concreet zijn, mensen moeten na afloop van een verhaal weten wat ze er zelf mee kunnen doen.” De belangrijkste kenmerken van een goed verhaal, zijn volgens Robert consistentie en duurzaamheid. “Als je wilt leiden, moet je helder zijn. Logisch. Het verhaal dat je vertelt, moet daarom consistent zijn. Niet de ene keer dit en de andere keer dat. Dan verlies je geloofwaardigheid. Om te zorgen dat je verhaal ook beklijft, is het belangrijk dat het gedurende een langere periode verteld wordt. Steeds weer. Natuurlijk ontwikkelt het verhaal zich ook, dat is prima. Het moet levend en actueel blijven, accenten kunnen daarom verschuiven. Daarbij ben ik altijd op zoek naar nieuwe verhalen die passen in de consistente verhaallijn, ik wil geen langspeelplaat worden.”
Mentor
De leider van een organisatie heeft ook een mentorrol richting zijn collega’s. Robert neemt die rol serieus. “Als je consistente en actuele verhalen kunt vormen en vertellen heb je krachtig middel voor leiderschap. Besluiten nemen vind ik makkelijk, het moeilijke is om iedereen daarna mee te nemen. Daar heb je een krachtig verhaal voor nodig. Besluiten neem ik op basis van feiten en een helder proces: eigenaren van conflicterende belangen, laat ik samen een voorstel voor oplossing van dilemma maken. Ik toets daarbij op consistentie en prioriteiten, als een soort mentor. Als het besluit is genomen, kunnen we het verhaal vormen en wil ik dat het management daar ook actief over in gesprek gaat met zijn team.” “Zelf heb ik het geluk gehad dat ik ook onder goede leiders heb mogen werken”, vertelt Robert. “ Zo werkte ik ooit onder een directeur die mij regelmatig vroeg of ik hem naar huis wilde rijden. Terwijl ik achter het stuur zat, vertelde hij mij verhalen. Dat was eigenlijk gewoon coaching. Door die verhalen leerde ik over mezelf, raakte ik gecommitteerd aan hem en werd ik geïnspireerd om het beste uit mezelf te halen. Weet je wat mooi is: veel van die verhalen van hem, gebruik ik soms nog. En zelf doe ik onbewust hetzelfde met mijn mensen, zo nodig ik bijvoorbeeld weleens collega’s uit bij mij thuis voor een gesprek met de benen op tafel.”
Held
De verliezer van vandaag, is de held van morgen. En andersom. Leerde Robert. “Een goede leider maakt onderscheid tussen de mens en de prestatie bij de collega’s aan wie hij leiding geeft. Prestaties hangen namelijk niet alleen af van de persoon, maar ook van de omstandigheden. Zo kreeg ik ooit een trainee in mijn team: de held van de organisatie. Briljante jongen. Hij werd vervolgens verantwoordelijk gemaakt voor een new businessproject. Maar hoe hij ook werkte, sleurde en inspireerde, dat project kwam maar niet van de grond. En collega’s in de organisatie werden steeds negatiever over het project. Die mislukking straalde af op onze held en zijn status bladderde dusdanig af dat ontslag hem op een gegeven moment serieus boven het hoofd hing. Vervolgens hebben we met hem een analyse gemaakt van de situatie en wat bleek: het project had onvoldoende middelen om te investeren en zonder een financiële injectie was het inderdaad gedoemd om te mislukken. De prestatie liet tot dusver inderdaad te wensen over, maar dat lag meer aan de omstandigheden dan aan de collega die de leiding had. We hebben toen een deal gemaakt met een partij die wilde investeren en plots ging het project lopen en werd de jongen die al met een been buiten stond weer de held van de organisatie. Een goede les voor mij: gelukkig had ik naar de mens gekeken en niet in eerste instantie naar de prestatie. Wie vooruit wil komen, heeft helden nodig in zijn organisatie. En helden worden helden, omdat ze risico’s nemen en niet altijd slagen.”
Robert Otto is sinds augustus 2015 lid van de Raad van Bestuur bij Achmea. Hij startte in 2013 bij Achmea als divisievoorzitter en was daarvoor o.a. werkzaam bij Delta Lloyd.
Dit is deel 2 van een serie interviews over storytelling met leiders.
Geef een reactie